Günümüzde, teknolojinin hızla geliştiği bu çağda, bilgisayarlar artık veri depolamaktan çok daha fazlasını yapabiliyorlar. İnsan gibi doğal bir şekilde iletişim kurmak da buna dahil. NLG, yani Natural Language Generation, yapay zeka içinde özel bir alt kategori olarak nitelendirilebilir ve bilgisayarların insan gibi doğal dil üretme yeteneği olarak tanımlanır. Dili anlama ve dil üretmeyi hedefler. Bu teknoloji iş dünyası, eğitim, oyun geliştirme, sağlık sektörü gibi pek çok alanda kullanılır. Örneğin müşteri hizmet botlarının daha doğal ve insansı konuşmalarını sağlamak için, müşterinin alışveriş geçmişine göre kişiselleştirilmiş reklamlar üretmek için kullanılabilir. NLG, karmaşık ve çok miktarda veriyi anlamlı hikayelere, raporlara, metinlere dönüştürerek hayatımızı kolaylaştırıyor. Peki bu teknoloji tam olarak nasıl çalışıyor? Gelecekte hangi alanlarda kullanılabilir? Ve son olarak, etik olarak doğru mu?
NLG veri analizi ve dil modellemesi gibi yapay zeka teknikleri içerir ve makine öğrenimi veya derin öğrenme teknikleriyle eğitilir. Çalışma süreci genellikle veri girişi ile başlar. Bu veriler pek çok yapıda olabilirler. Örneğin, finansal performans verileri, spor istatistikleri, dilbilgisi kuralları ve çok daha fazlası. Ardından dil modellemesi adı verilen bir aşamada NLG bu veriyi anlamaya çalışır, örüntüler, bağlamlar arar. Bu adım verinin ifade edilmesi için çok önemlidir. Sonraki aşamada, metin oluşturma aşamasında, elde edilen dil modeli bilgisini temel alan, anlamlı ve doğal dilde metinler üretilir. Kısaca, koca bir veri denizinden anlamlı ve kapsamlı bir özet çıkarılır. Daha sonra oluşturulan metnin doğrulama ve iyileştirmesi yapılır. Metnin tutarlı, anlaşılır ve istenilen formatta olup olmadığı kontrol edilir. En son aşamada da oluşturulan metin çıktı olarak sunulur. Bu çıktı herhangi bir rapor, öykü, özet, haber yazısı veya başka bir metin olabilir.
NLG, pek çok farklı alanda, pek çok farklı amaçla kullanılabilir ve kullanılıyor da. Günümüzde sıklıkla sohbet botları, reklamcılık, oyun geliştirme ve finans alanlarında kullanılsa da gelecekte çok daha geniş bir kullanım alanı olacağı düşünülüyor. NLG, sanat ve eğlence alanında şiirler, hikayeler, senaryolar oluşturulmak için kullanılabilir. Eğitim alanında daha kişiselleştirilmiş veya etkileşimli öğrenme materyalleri üretebilir. Tıp alanında daha hızlı hastalık teşhisleri veya tedavi önerileri sağlayabilir. Çeviri ve dil hizmetleri alanında daha hızlı ve doğru dil çevirileri gerçekleştirebilir. Hatta hukuki raporların oluşturulması, yasal araştırılmaların yapılması için de kullanılabilir. Bunlar gelecekteki olası kullanım alanlarından sadece birkaç tanesi. Bu kullanım alanları, gelecekte zamanın ihtiyaçlarına ve teknolojinin gelişimine bağlı olarak çeşitlenebilir. Hayatı kolaylaştırma potansiyeli çok yüksek olan NLG’nin gelecekte çok daha yaygın ve gelişmiş olacağı düşünülüyor.
NLG çok yenilikçi ve kullanışlı bir teknoloji olarak görülse de etik olarak ne kadar doğru olduğu tartışmaya açık bir konu. Pek çok faydası olsa da bu teknoloji etkili ve dürüst şekilde kullanılmazsa olumsuz etkiler bırakabilir. Örneğin doğal dilde metin oluşturarak duygusal tepkileri etkileyerek manipülasyon veya algı yaratabilir, sahte ve yanıltıcı içeriklerin oluşturulma riski doğar, ayrımcılık içeren veya kırıcı olan bir dil kullanımı insanları incitebilir, mahremiyete zarar verebilecek ölçüde veri kullanımı kişisel bilgilerin açığa çıkmasına neden olabilir, NLG veya diğer yapay zeka teknolojilerinin aşırı kullanımı bazı mesleklerin kaybolmasına neden olabilir, eğer herkes için erişilebilir ve kullanılabilir olmazsa beraberinde sosyal eşitsizlik getirebilir. Ancak gizlilik ve güvenlik, insani değerleri önemseyen bir yaklaşım, farkındalık gibi bazı önlemler alınırsa bu etik meselelerinin önüne büyük ölçüde geçilebilir.
Kısacası, hala kafalarımızda bir çok soru işareti uyandırsa da NLG teknolojisinin insanlığa katkıları ve gelecekte yapabilecekleri inkar edilemeyecek ölçüde. Bu yüzden bazı önlemler alarak ve aşırıya kaçmayarak kullanılırsa insanlığın gelişimine ve hayatlarımızın kolaylaşmasına çok yardımı olabilir.